گواهی ارگانیک: راهی برای اطمینان

یکی از دغدغه‌های مهم افرادی که قصد خریداری محصولات ارگانیک را دارند، این است که نمی‌دانند چطور از ارگانیک بودن یک ‏محصول مطمئن شوند. فروشگاهی که محصولات ارگانیک می‌فروشد، باید یک محصول واقعاً ارگانیک عرضه کند. این در حالی است ‏بسیاری از فروشندگان صرف این که محصولی محلی را ارائه می‌دهند، یا محصولی را عرضه می‌کنند که تنها دربرگیرنده مواد ارگانیک ‏است، محصولات خود را به مشتریان می‌فروشند. سوال این است که آیا می‌توان به تایید فروشنده اطمینان کرد؟ چه راهی وجود دارد ‏که هنگام انتخاب محصولی ارگانیک، از ارگانیک بودن آن مطمئن باشیم؟

در دورانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، با توجه به این که بخش اعظمی از مردم مواد غذایی خود را از فروشگاه‌های مختلف خریداری ‏می‌کنند، وجود سازمان‌های نظارت‌گر بر کیفیت این محصولات بسیار ضروری است. چنین سازمان‌هایی می‌توانند از رخ نمودن ‏ناصداقتی‌ها و خطاهایی که می‌توانند برای سلامت عموم مردم خطر بزرگی باشند، جلوگیری کنند و به مردم از کیفیت محصولات ‏اطمینان بخشند. از همین روست که مفهومی به نام «استاندارد» مطرح شده و از اهمیت بالایی برخوردار شده است؛ مفهومی که به ‏ما اطمینان می‌دهد متخصصانی بر روی کیفیت کالاهایی که خریداری می‌کنیم نظارت می‌کنند و صلاحیت آنها را مورد تایید قرار ‏می‌دهند. ‏

متاسفانه در کشورهای جهان سوم و کشورهای در حال توسعه، وجود ناصداقتی‌ها بسیار زیاد است که در این میان، عدم صداقت ‏استانداردها نیز می تواند بر دامنه مشکلات بیفزاید. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته و مدرن، مبنا بر صداقت و ‏اطمینان است؛ امری که به صورت جدی مورد تاکید بوده و پیگیری می‌شود. به همین دلیل، سازمان‌هایی که کیفیت محصولات ‏ارگانیک را مورد نظارت قرار داده و به صدور گواهینامه ارگانیک می‌پردازند،در کشورهای توسعه یافته پیش از کشورهایی نظیر کشور ما ‏رخ نموده‌اند. در این کشورها نیز، ضرورت شکل‌گیری چنین سازمان‌هایی، نظیر فدراسیون بین المللی محصولات ارگانیک که با ‏ifoam‏ شناخته می‌شود، زمانی احساس شد که کشاورزان به ارائه محصولات ارگانیک خود در فروشگاه پرداختند و متقاضیان بسیاری ‏برای خرید این گونه محصولات شکل گرفتند که نیاز داشتند در خصوص ارگانیک بودن محصولات مختلف اطمینان حاصل کنند. در ‏این شرایط، صدور گواهی ارگانیک، راهی مهم برای ایجاد اطمینان در خصوص کیفیت و جلوگیری از هرگونه خطا و تقلب به حساب ‏آمد که با حفظ مشتریان، می‌توانست به ترویج تجارت محصولات ارگانیک نیز کمک بزرگی برساند. ‏

به طور کلی، گواهی ارگانیک، یک گواهی استاندارد است که بر عملکرد تولیدکنندگان محصولات غذایی ارگانیک نظارت می‌کند. این ‏گواهی زمانی صادر می‎‏‌شود که تمامی مراحل «تولید»، «انبارسازی»، «بسته بندی» و «توزیع» محصول، مطابق با استانداردهای ‏تعریف شده محصولات ارگانیک صورت پذیرفته باشند. این امر مستلزم آن است که تجارت‌های وابسته به تولید محصول نیز (نظیر ‏عرضه کنندگان مواد اولیه، عمده فروشان و حتی رستوران‌ها) دارای گواهی ارگانیک باشند. بر این اساس، محصولی نظیر سس ‏ارگانیک، می‌بایست ضمن رعایت استاندارهای ارگانیک در تمامی مراحل، مواد اولیه ارگانیک نیز داشته باشد؛ یعنی مواد اولیه نیز ‏طی مراحل ارگانیک کاملاً مطابق با استانداردها تولید شده باشند. بر این اساس، گواهی ارگانیک، اطمینان‌دهنده این موضوع است ‏که محصول مورد نظر تمامی فرآیندهای ارگانیک را طی کرده است.‏

هرچند در کشورهای مختلف، شرایط برای صدور گواهی ارگانیک، با یکدیگر متفاوت است، اما اعمال استانداردهای تعریف شده در ‏تمامی مراحل، شرط لازم صدور گواهی ارگانیک است. تنها در صورت رعایت این استانداردها، محصولی می‌تواند از نام «ارگانیک» ‏استفاده نماید و به فروش برسد. از جمله این استانداردها می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:‏

• ‏اجتناب از استفاده از هر گونه مواد شیمایی مصنوعی
• ‏اجتناب از استفاده از هر گونه دانه‌های اصلاح ژنتیکی شده
• ‏استفاده از زمین‌های کشاورزی که برای مدت سه سال یا بیشتر در آن از ورودی‌های شیمیایی ممنوع استفاده نشده باشد
• ‏در خصوص دام‌ها، وفادار بودن به ملزومات خاص در خصوص تغذیه، فضای نگهداری و تولید مثل
• ‏ارائه جزئیات مکتوب و گزارش‌های مرتبط با محصولات و فروش آنها
• ‏جدایی فیزیکی کامل محصولات ارگانیک از محصولات غیرارگانیک

در این میان، انتخاب محصولات ارگانیک در کشور ما، کمی با دشواری همراه است. نظارت بر کیفیت محصولات ارگانیک در کشور ما، ‏هنوز دارای سامان‌دهی کامل و دقیقی نیست و بسیاری از تولیدکنندگان محصولاتی را با عنوان «ارگانیک» به فروش می‌رسانند که ‏اطمینان از این مساله در بسیاری از مواقع با تردید همراه است. از این رو، بسیاری از افراد محصولات ارگانیک را یا از منابع محلی و ‏مورد اعتماد خود تهیه می‌کنند که اطمینان آنها از ارگانیک بودن محصولات، یک اطمینان شخصی است، یا به خریداری محصولاتی از ‏برندهای خارجی روی می‌آورند که بتوانند با درجه بیشتری به ارگانیک بودن آنها، اطمینان کنند؛ امری که بیش از هر چیز ناشی از ‏این حقیقت است که نظام نظارت و صدور گواهی در کشورهای توسعه‌یافته، از ثبات، صداقت و اطمینان بیشتری برخوردار است. ما ‏بر این باوریم که تجارت محصولات ارگانیک در کشور ما نیز قادر خواهد بود بیش از آن چه در حال حاضر وجود دارد، رشد یابد، ‏مشروط به آن که نظام نظارت بر کیفیت ارگانیک نیز توسعه یابد؛ نظامی که می‌بایست دقیق، مبتنی بر صداقت و قابل‌اطمینان باشد.